Choroba zwyrodnieniowa stawów – co to jest i jakie są jej przyczyny ?
Choroba zwyrodnieniowa stawów – to jedna z najczęstszych chorób układu ruchu. Dochodzi w niej do uszkodzenia chrząstki stawowej w wyniku zaburzenia jakości i ilości chrząstki odpowiedzialnej za poślizg i amortyzacje powierzchni stawowych. Z czasem trwania uszkodzeniu ulegają również kość pod chrząstką stawową, torebka stawowa, otaczające staw więzadła, ścięgna i mięśnie. Choroba zwyrodnieniowa stanowi istotny problem społeczny i ekonomiczny, zwłaszcza w starzejącym się społeczeństwie.
Jakie są objawy choroby zwyrodnieniowej stawów?
- ból (nasilenie występuje po spoczynku „startowy” przy wstawaniu, pierwszych krokach, przy zaawansowanym zwyrodnieniu też w spoczynku, w nocy)
- sztywność stawu ( zwykle z rana, po spoczynku)
- ograniczenia ruchomości (tez zatrzaskiwanie, blokowanie chorego stawu)
- trzeszczenia ( z powodu tarcia uszkodzonej powierzchni stawowej)
- deformacja / zniekształcenie stawu lub kończyny.
- obrzęk / wysięk w stawie.
Jakie są przyczyny choroby zwyrodnieniowej stawów ?
Pierwotna ( nieznana przyczyna – schorzenie idiopatyczne, częstość występowania zwiększa się z wiekiem, patrz czynniki predysponujące )
Wtórna (uraz, złamanie, zakażenie stawu, schorzenia zapalne stawów np. RZS, zaburzenia budowy np. znaczna koślawość lub szpotawość stawów kolanowych)
Czynniki mogące przyczyniać się do rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawów (czynniki predysponujące):
- Nadmierne powtarzające się przeciążenie
- Urazy (złamanie, liczne urazu skrętne, stłuczenia pow. stawowych )
- Wiek
- Nadwaga i otyłość
- Czynniki genetyczne
- Płeć żeńska
- Niedobór estrogenów (przy obniżonym stężeniu zwiększa się degradacja chrząstki)
- Osłabienie siły mięśni okołostawowych
- Wzmożona gęstość kości niedobór odżywiania
- Zaburzenia czucia głębokiego
- Cukrzyca
Human leg Osteoarthritis inflammation Of bone joints
Jak często występuje choroba zwyrodnieniowa stawów?
Choroba zwyrodnieniowa jest jedną z najczęstszych przyczyną dolegliwości stawowych. Ryzyko wystąpienia zmian zwyrodnieniowych wzrasta wraz z wiekiem. W obrazie radiologicznym zmiany typowe dla choroby zwyrodnieniowej stwierdza się:
- w przypadku stawów kolanowych – u 19-28% osób po 45 r.ż. i u ok. 37% po 60 r.ż.
- w przypadku stawów biodrowych – u ok. 27% osób po 45 r.ż.
- w przypadku stawów rąk – u ok. 27% osób po 25 r.ż.
- w obrazie klinicznym: ◦ objawową chorobę zwyrodnieniową stawów kolanowych stwierdza się u 7-17% osób po 45 r.ż.
- objawową chorobę zwyrodnieniową stawów biodrowych – u ok. 9% osób po 45 r.ż.
- objawową chorobę zwyrodnieniową stawów rąk – u ok. 7% osób po 25 r.ż.
Jakie są predyspozycje do występowania choroby zwyrodnieniowej stawów ?
- zmiany zwyrodnieniowe w obrębie kolan i drobnych stawów rąk występują częściej u kobiet niż u mężczyzn, szczególnie po 50 r.ż.,
- choroba częściej obejmuje stawy kolanowe, biodrowe, kręgosłup i drobne stawy rąk niż stawy łokciowe, skokowe i nadgarstki; tłumaczy się to inną budową anatomiczną, odmienną biomechaniką stawów i różną częstością występowania chorób wrodzonych predysponujących do rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawów,
- niestety do dziś nie zostały opracowane dokładne dane statystyczne dotyczące występowania choroby zwyrodnieniowej stawów w Polsce; szacuje się, że w naszym kraju chorują na nią ok. 2 miliony osób.
- Zmiany zwyrodnieniowe można stwierdzić na zdjęciach radiologicznych u ponad 80% osób po 55. roku życia, mogą one nie dawać żadnych objawów klinicznych.